Tối qua nằm mơ, tôi thấy mình còn cắp sách đến trường, còn lo lắng vì cô giáo gọi trả bài mà đầu óc trống trơn, không nhớ ra được một chữ. Giật mình thức giấc lòng vừa mừng vừa tiếc. Mừng vì không bị lảnh "hột vịt lộn" (điểm zero!), tiếc vì không chờ được đến sau giờ chơi mới tỉnh mộng để còn gặp lại bạn bè xưa xem mặt mũi tụi nó thế nào.
Vào phòng vệ sinh, nhìn vào gương soi, tôi giật mình thấy một ông chú sáu mươi mấy tuổi đang giương cặp mắt mệt mỏi nhìn lại mình. Cái cảm giác đó khó mà diễn tả được. Trong trạng thái buồn ngủ ngầy ngật, tôi cố nhớ lại những gì đã xẩy ra trong cuộc đời tôi trong khoảng 50 năm qua. Tất cả đều trống không! Khoảng thời gian đó cứ như đã bị ai đánh cắp, đặc biệt là khoảng 10 năm gần đây nhất. Ngược lại những ký ức từ lúc 7 tuổi cho đến 12 tuổi thì còn ghi lại rất rỏ ràng cứ như là mới ngày hôm qua vậy.
Tôi mơ màng thấy mình đang chơi "Combat" (Combat là một show về đệ nhị thế chiến chiếu trên băng tần số 11 của đài truyền hình quân đội Mỹ AFVN tại miền Nam trước 1975) với mấy đứa trong xóm, thì nghe có tiếng mẹ gọi:
- Hùng ơi, về ăn cơm!
Tiếng mẹ vang lanh lảnh nhưng mới thân thương làm sao. Tôi ba chân bốn cẳng chạy về.
-Nhớ rữa tay, chân, mặt mũi sạch sẽ rồi mới ăn cơm nghe chưa!, Mẹ tôi không quên nhắc.
Trường Bộ Binh Thủ Đức
Tôi sinh ra ở Sài Gòn nhưng trải qua một phần của tuổi thơ ở quận Thủ đức, tỉnh Gia Định nằm cách "Hòn ngọc viễn đông" (đô thành Sài Gòn) 17 cây số về phía Bắc. Nếu bạn lái xe trên xa lộ Biên Hòa đến ngã tư Thủ đức rồi rẽ phải khoảng 10 phút, bạn sẽ đến ấp Chợ Nhỏ. Băng qua Chợ Nhỏ bạn sẽ đến một ngã tư mà tiếp tục đi sẽ vào cổng chính của quân trường Bộ Binh Thủ Đức còn rẽ trái độ vài cây số bạn sẽ đến với Học Viện Cảnh Sát Quốc Gia. trường Bộ Binh Thủ Đức có cổng barrier cho xe cơ giới, cổng phụ bên phải dành cho xe 2 bánh và người đi bộ. Gần bên là nhà chờ đợi. Bên trái là trạm gác của đơn vị Quân Cảnh 301 với vọng gác và đại liên M-60. Sau đó con đường chia làm 3 ngã: Rẽ trái là vào trường Thiết Giáp, đi thẳng sẽ đến khu chờ đợi cho thân nhân sinh viên sĩ quan trước khi đến cổng chào xây bằng gạch quét vôi trắng chắc có từ thời Pháp. Phía trên cổng là một tấm bảng hình vòm với hàng chữ "Trường Bộ Binh", bên trên có huy hiệu của trường với ngọn lửa và thanh kiếm và khẩu hiệu "Cư An, Tư Nguy" (nghĩa là lúc sống trong an bình cũng không quên nghĩ đến lúc nguy khốn). Đường bên phải sẽ dẩn bạn đến cổng của "Khu Tiếp Tân" rồi cũng dẫn đến cổng chào. Khu tiếp tân là nơi mà mỗi ngày Chúa Nhật thân nhân của các sinh viên sĩ quan sẽ được phép vào thăm con em mình đang thụ huấn ở trường. Tôi còn nhớ trong khu vực này có một bức tượng của một sinh viên sĩ quan trong tư thế bắn cung hướng lên bầu trời xanh và một tấm bia với bốn chữ "Tang Bồng Hồ Thỉ" (Hàm ý chí làm trai vẫy vùng ngang dọc).
(Một ông vào thăm con là sinh viên sĩ quan. Phía sau là tượng "Tang bồng hồ thỉ")
Khu tiếp tân có rất nhiều căn nhà mát để mọi người gặp gỡ, hàn uyên tâm sự mà thường dưới dạng Picnic trải poncho trên sàn. Chúa Nhật thân nhân đông kinh khủng! khu vực tiếp tân đầy nghẹt người trong nhà, ngoài nền đất, trên các bãi cỏ... Có khi phải "overflow" mọi người qua tận khuôn viên của trường học gần nhà tôi. Các hành lang của các dãy lớp học đặc kín thân nhân và sinh viên trải poncho picnic. Có cầu thì có cung: Nhiều phụ nữ với các quan gánh bán cơm, bán chè... xuất hiện xung quanh khu nhà tôi ở. Vốn bọn nhóc tụi tôi đã vạch sẵn một lổ rào kẻm gai để có thể chun vào trường mà không cần phải đi vòng qua cổng chính nên những người bán hàng rong này thông qua đó để mang đồ ăn nước uống vào bán cho gia đình sinh viên. Một lần tôi chứng kiến một bà bán chè thưng trông vô cùng hấp dẫn. Mới bán được có mấy chén thì bị quân cảnh 301 tóm. Dù cho bà này cố gắng giải thích và năn nỉ quân cảnh vẫn không chấp nhận. Họ nói qui định là không cho ai bán hàng rong trong khu vực này và rằng họ đã cảnh cáo bà một lần rồi. Hai ông quân cảnh nắm 2 quai nồi, bưng nồi chè khổng lồ còn bốc khói đến đổ ụp một phát vào gốc cây trứng cá cạnh nhà bác Quỳnh. Cũng tội nghiệp cho bà bán chè lủi thủi gánh cái gánh không về nhà.
Quân cảnh không bắt mấy vụ lẻ tẻ này. Họ chỉ cần đổ hết là người ta sợ không dám tái phạm.
Trở lại câu chuyện, khi xe qua khỏi cổng chào của trường bộ binh sẽ gặp một ngã tư. Đi thẳng sẽ xuống "Sân cột cờ" (đây là cách chúng tôi gọi quãng trường nơi làm lễ mãn khóa hình như tên chính thức là Vũ Đình Trường). Nơi đây thỉnh thoảng có chiếu phim ngoài trời. Đối diện phía bên kia là rạp chiếu bóng nơi rất quen thuộc với tụi tôi. Rẽ phải thì gặp một ngôi chùa, đi sâu nữa là đến các khu nhà sinh viên ở, nhà bếp, phòng ăn, bệnh xá, đại giãng đường, đồn quân cảnh và nhiều khu khác nữa mà con nít chúng tôi không rành hết. Từ ngả tư rẽ trái sẽ gặp một nhà thờ công giáo phía bên lề phải,với một hang đá rất to do quân đội Hoa Kỳ xây tặng. Bên trái là trường Tiểu Học Võ Khoa Thủ Đức nơi anh em chúng tôi theo học. Vừa qua khỏi trường học là đến khu cư xá sĩ quan nơi tôi ở. Đi xa thêm về hướng Bắc là các khu gia binh khác.
Cư xá sĩ quan
Cái cư xá sĩ quan trong quân trường bộ binh Thủ Đức mới yên tĩnh làm sao..! Gia đình chúng tôi ở dãy đầu tiên và ít nhất là có năm dãy như vậy. Xung quanh có nhiều cây cao bóng mát mà nhiều nhất là cây gòn. Trước mỗi dãy là một con đường trải đá. Đằng sau mỗi dãy là một khoảng sân đất trống giăng mắc cỏ may, cây gòn và những ngôi mả đá ong có từ lâu lắm rồi. Hơi âm u và ma mị, nhất là vào ban đêm.
Mổi dãy liên kế như vậy có khoảng chừng 8 căn nhà. Hai căn đầu luôn có thêm một mảnh đất nhỏ nơi con nít chơi đùa. Căn thứ nhất là nhà Bác (Đại Úy) Quỳnh có cây trứng cá khá lớn bên hông. Nơi đây từng chứng kiến biết bao trận quyết chiến giữa bọn con nít xóm tôi và bọn nhóc ở "Dãy Sau". Nói nghe cho dữ vậy thôi chớ chỉ là bắn nhau bằng trái trứng cá. Chỉ cần một cây thước một đầu đóng một cây đinh để buộc dây thun. Đầu kia có một cái cò để bắn. Trái trứng cá được mắc vào dây thun còn cuốn thì kẹp vào cò. Trứng cá bắn trúng người cũng đau lắm vậy mà có đứa nào sợ đâu cứ chơi phục kích kiểu "Combat" và bắn nhau xối xả. Bắn nhau mệt rồi thì lại làm bạn cùng hái trứng cá xuống ăn chung. Trứng cá chín chuyển sang màu đỏ trông rất hấp dẫn và có vị rất ngọt! Hết trứng cá thì lấy giấy cuộn lại rồi gấp đôi làm "Bì" để bắn bằng thun mắc vào ngón trỏ và ngón cái giống như kiểu bắn ná (nạng hay nạng giàn thun). Anh Ba của tôi chơi lớn lấy giấy tạp chí "Thế Giới Tự Do" của Mỹ làm bì (có khi gọi là túc) bắn trúng rất đau nên mấy đứa trong xóm sợ ảnh lắm.
Nhà tôi là căn thứ nhì kế nhà Bác Quỳnh. Phải bước lên 3 bậc tam cấp mới lên đến hàng ba dưới mái hiên trước khi đến cửa nhà. Cửa cái và cửa sổ đều có lá sách và chốt khóa kiểu nhà Tây. Sàn nhà lát gạch bông ca rô trắng đen. Nhà trên và nhà dưới cách một khỏang sân nhỏ nối với nhau bởi một hành lang có mái che. Nhà tắm và nhà vệ sinh nằm cuối sân trên một nền xi măng cao có bậc tam cấp bước lên. Kế đó là nhà bếp và phòng ăn. Sau nhà là một sân đất rộng có hai cây gòn rất cao nằm kế một ngôi mả lạn bằng đá ong màu nâu đỏ như rỉ sắt. Bia mộ đã mòn và không còn thấy rõ các chữ Hán khắc trên đó. Mỗi lần cúng trong nhà hay Thanh Minh Vú tôi hay ra cúng và thắp nhang cho người nằm trong mộ hoang chắc đã trăm năm không còn ai thăm viếng. Nhà tôi thì không hề gì nhưng nhà Bác Long bên cạnh thì có khi thấy bóng trắng hay có khi chỉ thấy một cặp mắt nhìn vào lổ khóa cửa sau. Tôi nhớ có lần đất phía sau nhà nằm giữa cửa sau nhà tôi và nhà bác Long bổng sụp xuống để lại một hố đen mà bên dưới là một quan tài bằng gổ cũ kỹ. Bác Long phải cho người bốc mộ thì từ đó về sau không còn thấy những hiện tượng ma quái nữa. Tuy nhiên nhà bác Hùng ở giữa dãy mới âm u và ghê rợn nhất. Bác Hùng gái hay tâm sự với mẹ tôi rằng bác cứ thấy một ông già mặt đầy máu me đứng ở đầu giường nhìn bác. Riêng tôi và anh thứ tư rất nghịch, nhiều lần rình qua cửa sổ nhà bác lúc cả nhà đi vắng và thấy rõ ràng cái quạt máy dù không cắm điện vẫn đột nhiên quay vù vù chừng một phút rồi lại tắt! Mấy chuyện tâm linh kiểu này tôi còn tiếp tục chứng kiến suốt cho đến khi tôi lớn lên và thậm chí đến tận bây giờ. Có lẽ tôi bị yếu bóng vía quá chăng?... Nếu có dịp tôi sẽ kể thêm kinh nghiệm của mình về vấn đề này.
Lại nói đến những mùa mưa thời thơ ấu, chúng tôi đặc biệt có thú "cởi trần" tắm mưa. Trường Bộ Binh Thủ Đức nằm trên đồi 4100 nên mưa rất to, gió rất lớn, sấm chớp và sét đánh rất thường xảy ra. Bọn con nít từ 10 tuổi trở xuống đều đổ hết ra đường để thưởng thức những giọt mưa mát lạnh, sung sướng làm sao! Người lớn không bao giờ cho phép con nít tắm cơn mưa đầu mùa. Lý do là "hơi đất" xông lên không tốt cho sức khõe. Phần nữa là vì chúng tôi thích đứng dưới các ống máng xối nơi nước đổ mạnh ào ạt như thác mà nóc nhà lúc đó vẫn còn chất chứa nhiều thứ bẩn như bụi bậm, cành lá cây, phân mèo, phân chim... Vú tôi thường quan sát nếu thấy nước máng xối sạch trong mới cho tụi tôi tắm.
Trò chơi trẻ con hồi đó cũng đa dạng và khá lành mạnh. Con trai thường chơi bắn bi, tán u, bông vụ, dích hình, tạt hình (hình hay một ô truyện tranh có màu, kích thước chừng bằng lá bài Tây in trên tờ giấy cứng tầm khổ giấy A4 bây giờ, đem về cắt ra là chơi được. Thường thì tụi tôi thích hình hiệp sĩ Zorro, cowboys, Tarzan, batman, superman...) , tạt "nút Khoén" (nút chai nước ngọt hay bia, thường là của hảng BGI), tạt lon, tạt dây thun, chọi lính bật tường (lính và thú vật đúc bằng nhựa nhiều màu sắc khác nhau), chia phe đánh nhau kiểu combat, bắn bì, bắn trứng cá, thả diều, đạp xe... Con gái thì thích chơi nhảy dây, banh đũa, nhảy lò cò, chơi nhà chòi, búp bê... Ngoài ra Tết Trung Thu trường bộ binh còn tổ chức phát lồng đèn và bánh trung thu cho thiếu nhi để sau đó đi rước đèn (đi cộ đèn). Đi từ sân cột cờ về đến cổng trường là kết thúc. Thật ra thì kinh tế eo hẹp thời chiến tranh chỉ cho phép trường phát một cái bánh dẽo và một lồng đèn giấy xếp hình ống hay cuộn tròn loại rẽ tiền cho mỗi trẻ em. Vậy chớ thời thập niên 60, 70 làm được vậy là đã chu đáo lắm rồi!
Hình chụp người viết bài này ngày xưa, đang đứng nhấm nháp cà rem Sô-cô-la trên con đường ngay trước cửa nhà. Phía xa là dãy lớp Mẫu Giáo và lớp Năm (lớp Một). Bên trái, ẩn sau tàn cây khuynh diệp xanh mát lá dãy lớp Nhì và lớp Nhất. Thời này ảnh chụp bằng máy Polaroid Camera còn mờ lắm lại có màu hung hung đỏ, được cái có hình ngay tức thì, vô cùng tiện lợi, đúng là "Hi-Tech" thời đó!
Trường Trung Tiểu Học Võ Khoa Thủ Đức
Nằm sát bên khu cư xá sĩ quan là trường tiểu học Võ Khoa Thủ Đức, nơi mấy anh chị em tôi theo học từ lớp Năm cho tới lớp Nhất. Về sau người ta cho xây thêm trường trung học Võ Khoa ở phía sau và một sân đá banh nữa. Trường được bao bọc bởi nhiều cây xanh và các sân cỏ trông vô cùng nên thơ. Không khí hết sức yên tĩnh...nếu như thỉnh thoảng mấy ông sinh viên sĩ quan không chạy vòng quanh khu giảng đường gần bên, hát vang lên:
Thao trường đổ mồ hôi.
Chiến trường bớt đổ máu.
Cố lên, cố lên dù nhọc nhằn...
...Một hai ba bốn
Một hai ba bốn...
Bài hát nghe hào hùng nhưng mỗi lần chúng tôi đang ngồi học trong lớp mà nghe giọng đều đều của mấy ông lính thì cảm giác buồn ngủ không thể nào cưỡng nổi. Thế là ngủ gục, cho tới khi cô giáo quất cho một thước bản lên vai đau điếng mới bàng hoàng tỉnh giấc.
Tôi bắt đầu học Mẫu Giáo ở trường Võ Khoa năm 7 tuổi. Tôi còn nhớ học lớp cô Hoa. Học thì ít mà ca hát thì nhiều. Mỗi tuần đều có một nhóm binh sĩ Mỹ đến thăm cho bánh, kẹo chocolat, và đồ chơi. Các hội thiện nguyện ở California thường gởi cho trẻ con các hộp giấy carton nho nhỏ bên trong chứa các món đồ chơi như xe hotwheel, lính nhựa, búp bê...và các thứ linh tinh khác như ta thấy trong các khu đồ chơi của các tiệm 99 cents ở Mỹ bây giờ. Con nít mà, vậy là vui lắm rồi!
Các lớp Năm, Tư, Ba cũng không có gì đặc biệt. Lên đến lớp Nhì, lớp Nhất tôi học lớp của 2 chị em cô Bé và cô Đẹp. Phụ huynh nào cũng khen hai cô dạy hay vì học sinh giỏi và đạt điểm cao. Chỉ có điều các cô đánh học sinh dữ quá! Nhất là cô Đẹp. Cô thường dùng thước bảng quất vào mông, vào vai, vào tay mà đau nhất là gu bàn tay. Khổ nổi thời đó, các bậc phụ huynh đều đồng tình với việc con nít phải có roi, có vọt mới nên người. Chỉ thương cho học sinh "vô số tội" chúng tôi phải ráng ngoan ngoãn và giỏi giang sao cho các cô vui lòng mà "Thủ hạ lưu tình", "Đao hạ lưu nhân".
Mỗi năm gần tựu trường, không khí chuẩn bị vô cùng sôi nổi. Nào là sắm sửa đồng phục, giày Bata (Ngày xưa, nam sinh phải mặc áo sơ mi trắng ngắn tay có bảng tên trường, quần short màu xanh dương sậm, giày "Bata" (sneakers) trắng. Nữ sinh thì vận áo sơ mi nữ trắng cũng có bảng tên trường, jupe (váy) màu xanh dương sậm, giày "Bata" (sneakers) trắng. Mỗi tuần một lần phải giặt giày và dây giày, đánh phấn trắng rồi phơi khô. Mùa mưa phải giặt giày, vớ thường hơn, nếu không phải sắm hai, ba đôi phòng hờ, khổ vô cùng!) , cặp da, bút, mực, tập vỡ... Toán và Tập Làm Văn phải xài tập 200 trang, Các môn khác 100 trang và thủ công 50 trang. Tập học sinh bìa "3 cô gái" dần chuyển sang Olympic, Cyclo, Cogido con nai. Môn vẽ và quan sát thì phải có hộp viết chì màu hay chí ít cũng phải có cây viết đầu xanh, đầu đỏ. Giấy chậm, gôm, bình mực, com ba, hồ dán, giấy thủ công cũng không thể thiếu. Tôi đặc biệt thích môn Quan Sát tức Sinh Vật vì được vẽ cây cỏ và muôn thú nhất là các con thú dữ như cọp, beo, sư tử, gấu, cá sấu...Nói chung càng chi tiết thì càng thích, như là làn da nhăn nheo của voi rừng Phi Châu, bông hoa của báo đốm hay trăn gió Nam Mỹ. Tôi cũng rất mê vẽ bản đồ cho môn Địa Lý. Tôi từng thuộc lòng bản đồ thế giới để vẽ bằng phấn lên bảng đen cho cô giáo dạy. Tôi chỉ ghét môn Toán nhưng cũng ráng đứng từ hạng Tư đến hạng Bảy trong lớp vì ba tôi rất nghiêm khắc và kiểm tra bài gắt gao mỗi khi ông có mặt ở nhà. Mỗi tháng phải trình Thông Tính Bạ và Bảng Danh Dự có Mộc và chữ ký của thầy hiệu trưởng Lâm Văn Khanh cho ba xem (Mỗi tháng học sinh từ hạng Nhất đến hạng Năm sẽ được phát một tấm Bằng Danh Dự bằng giấy bìa cứng, mỗi thứ hạng mang một màu khác nhau: Xanh, lam, đỏ, vàng, cam, tùy trường).
Lớp học ngày xưa nóc cao ráo lợp bằng tôn, sàn lát gạch bông sạch bóng do học sinh chúng tôi thay phiên nhau quét lau mỗi ngày (Số là ngày xưa, cả trường chỉ có một chú lao công chuyên làm nhiệm vụ sửa chữa, hướng dẫn học sinh dọn dẹp nhà vệ sinh và đốt rác. Còn học sinh sẽ chịu trách nhiệm quét, lau lớp học và hành lang cũng như lượm rác ngoài sân chơi và xung quanh trường). Sĩ số mỗi lớp học thường là 64 nên có 8 dãy bàn gỗ, mỗi dãy có 4 bàn, cứ 2 bàn bên phải, 2 bàn bên trái, ở giữa là lối đi cho cô giáo "catwalk" và "múa thước bảng" (quất học sinh). Cô giáo thường thì nhỏ nhắn nhưng quất rất đau. Hồi đó tôi có giận các cô do đòn roi nhưng vẫn luôn kính trọng các cô do truyền thống "Tôn Sư Trọng Đạo". Tuy vậy mỗi lần ăn Tất Niên cuối năm lại thấy thương các cô nhiều lắm nhất là khi các cô phát biểu mà mắt đỏ hoe vì cảm động. Bên lớp con gái thì các cô nhẹ tay hơn và nữ sinh cũng gần gũi với các cô hơn, nào là tặng hoa cho cô, cuối năm lưu bút này nọ. Con gái gần hè là khoe lưu bút với nhau. Thỉnh thoảng tụi tôi có xin cho coi ké mà rất ngại vì con trai và con gái Tiểu Học ở trường tôi phải học riêng. Cũng phải lén coi chớ mấy đứa kia mà biết được là nó "chọc quê" chết luôn! Tôi rất thích hình vẽ và màu sắc mà Lưu Bút của con gái thì đầy đủ hoa lá cành, nào là bông hoa, chim chóc, thơ văn học trò, tình bạn, tình thầy trò, thương mến thương đủ kiểu nên tôi thấy cũng hấp dẫn, lôi cuốn lắm.
Học sinh từ Mẫu Giáo cho tới lớp 12 miễn cứ học giỏi và xếp hạng Nhất tới hạng Năm thì cuối năm sẽ được "lảnh thưởng". Phần thưởng rất phong phú: Từ cặp da (ngày xưa không có backpack như bây giờ), tự điển (thường là của giáo sư Nguyễn Văn Khôn do nhà sách Khai Trí xuất bản), sách giáo khoa tiếng Việt, sách giáo khoa tiếng Anh của Bộ Giáo Dục và nhân dân California, Hoa Kỳ trao tặng, học cụ các loại tùy theo cấp lớp, tập giấy Cogido có hình con nai, vân vân ...
(Phần thưởng trong hình có vẻ là phần thưởng danh dự, hạng Nhất sẽ ít hơn vài quyển sách hay không có cặp da. Cứ thế chồng quà sẽ thấp hơn từ từ cho tới hạng Năm thì còn khoảng chừng 10 quyển vở trăm trang và hộp chì màu nhỏ chẳng hạn. Xin thêm, vị sĩ quan phía bên trái trong hình là hiệu trưởng của chúng tôi, Trung Úy Lâm Văn Khanh.)
Sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ
Người Mỹ đặt chân đến trường bộ binh mang theo nhiều đổi mới thú vị. Họ xây một hang đá bằng đá thật cho nhà thờ to cở hang đá nhà thờ Thủ đức sát bên hông trường Lasan Mossard. Không biết họ vận chuyển đá từ đâu về mà rất nhiều và rất to. Hang đá được khánh thành vào đúng dịp Giáng Sinh năm đó (1967 thì phải?).
Người Mỹ hay đi quỹ lạo, phát quà bánh, đồ chơi cho học sinh tiểu học. Họ cũng tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho cả học sinh tiểu học lẫn trung học. Lính Mỹ đến trường chích ngừa cho chúng tôi thường xuyên hơn. Thích nhất là họ có loại súng mà chỉ cần bóp cò là thuốc sẽ tự động tiêm đúng liều lượng mà chỉ đau như kiến cắn, một giây là xong! Sợ nhất là bị y tá Việt Nam trồng trái, nhiều khi họ rạch bằng ngòi bút rất đau. Lại còn sưng tấy lên trông phát sợ! Mới đầu họ rạch dưới bắp chân, về sau họ rạch trên vai trái. Những vết thẹo mà nó để lại phải mấy chục năm sau mới mờ hoặc mất đi.
Nhờ viện trợ của Mỹ mà Việt Nam Cộng Hòa có thể chi cho các chương trình dinh dưỡng học đường và bảo vệ răng cho trẻ em. Tôi còn nhớ người ta đến trường bắt xắp hàng điểm danh để đi lên phòng y tế uống sữa và ăn bánh mì. Mới đầu họ phát sữa Foremost trong hộp giấy uống còn đỡ, sau dần dần thay thế bằng sữa bột khuấy trong mấy cái nồi inoxydable rồi múc ra ly giấy cho học sinh uống ngán ơi là ngán! Ổ bánh mì thì khổng lồ mà thường chúng tôi chỉ móc ruột ăn rồi len lén bỏ vào thùng rác khi không ai để ý. Nội chuyện này thôi cũng làm chúng tôi cắn rứt và tiếc nuối khi lớn lên phải sống qua thời bao cấp đầy khó khăn! Người Mỹ còn bắt học sinh đánh răng với kem có fluorure để sát trùng và trắng răng. Sau này khi phải đánh răng bằng muối, than hay bột giặt... Nhớ chuyện xưa mà ứa nước mắt!
Lính Mỹ còn mở lớp dạy Anh Văn miễn phí cho học sinh tiểu học vào buổi tối. Thầy giáo là các binh sĩ Mỹ cao to khi đi qua cữa phải cúi xuống sợ đụng đầu nhưng lại rất nhỏ nhẹ và dễ thương. Chương trình học ngoại ngữ này tự nguyện không bắt buộc. Ngược lại quân nhân Hoa Kỳ rất thích học nói tiếng Việt từ trẻ con chúng tôi hoặc trên truyền hình Mỹ băng tầng số 11.
Không biết mọi người có còn nhớ các màn trình diễn của mấy ông lính Mỹ xử dụng hai lưỡi cưa tay để đàn như kiểu violon. Nhạc công đặt một đầu Lưỡi cưa lớn lên một chiếc ghế đẩu. Tay trái uốn éo đầu kia trong khi tay phải kéo một lưỡi cưa nhỏ hơn, cọ xát vào chiếc cưa lớn tạo nên các âm thanh nữa như violon, nữa như đàn cò nghe rất thú vị. Hai bài hát mà các nhạc công lính Mỹ hay trình diễn kiểu này nhất là bài "Không" của Nguyễn Ánh 9 và bài hát dân gian "Trống Cơm".
Chương Trình Hướng Đạo Quân Đội
Khoảng năm 1967, trường Bộ Binh được chọn làm thí điểm thực hiện Hướng Đạo Quân Đội VNCH. Điều này có nghĩa là tất cả học sinh tiểu học và trung học chúng tôi đều phải gia nhập gia đình hướng đạo. Chương trình sinh hoạt hướng đạo của trường vô cùng qui mô và khí thế. Anh thứ Ba rất năng nổ và tháo vát tham gia tất cả các cuộc cắm trại và thi đua giữa trường mình và các "Đạo" khác. Tôi thì cũng có quan tâm nhưng không hứng thú lắm với cuộc sống ngoài trời nên an phận thủ thường vời các sinh hoạt và cắm trại trong khuôn viên nhà trường mà thôi. Nam sinh bắt đầu là "Sói Con" còn nữ sinh là "Chim Non". Chúng tôi thì suốt ngày hát to: Hu! Akela, chúng em đây mà! Còn bọn con gái thì lúc nào cũng líu lo: Một ngày kia tôi thấy chim non. Chim nó nhẩy, nhây, nhầy... Rồi thì phải học thuộc lòng nào là thắt đủ loại nút dây, dựng lều, mật mả Morse và phất cờ Semaphore.
Không thiết tha lắm nhưng vì lở yêu thích truyện "The Jungle Book" (quyển sách rừng xanh) và mê loạt truyện tranh tiếng Pháp "La Patrouille des Castors" (Đội hướng đạo Hải Ly), tôi cũng è ạch leo lên được đến chức đội trưởng (chỉ huy 4 đứa khác). Đội viên khi chào ngón trỏ và giữa xòe ra như lổ tai của con sói trong khi đội trưởng thì khi chào hai ngón này khép lại. Tôi nhớ học khóa đó hết một tuần lễ cắm trại. Lều dựng phải đào hào xung quanh để thoát nước mưa vì lúc đó bắt đầu vào mùa mưa, rất cực! Sáng phải dậy thật sớm tập thể dục, ăn sáng gấp rút rồi tập họp với các trưởng để lấy mệnh lệnh trong ngày. Trò chơi thường nhất là đi theo các dấu hiệu do các trưởng bí mật sắp đặt dọc đường để tìm mật thư hay kho báu. Thỉnh thoảng có chơi cướp cờ rất hào hứng. Kỹ thuật dựng trại, nhóm lữa, nấu cơm, leo dây, đi cầu khỉ, vượt chướng ngại...đều được chấm điểm gắt gao. Thích nhất là ngồi quanh lửa trại, kể chuyện, ca hát. Hồi hộp nhất là mỗi tối phải bò lên một gò đất được chỉ định trước để nhận lệnh. Một bạn phải bò theo tôi, một đứa bấm Morse bằng đèn pin nhà binh,đứa kia cầm sổ và bút chì ghi chỉ thị. Trời tối nên không thấy được Akela đang nấp đâu đó, chỉ thấy ánh đèn pin chớp tắt, ngắn, dài của ảnh. Buổi trưa thì các trưởng sẽ truyền chỉ thị bằng cách leo lên cây cổ thụ có một "Tree House" dựng sẵn để phất cờ theo mật mả Semaphore. Nếu được chỉ định mình cũng phải trả lời bằng Semaphore. Sợ nhất là ăn tập thể kiểu nhà binh, chỉ lanh quoanh mấy món: cá nục kho hoặc chiên ăn với canh bí rợ hay cải ngọt, ngán ơi là ngán!!! Với một thằng kén ăn như tôi thì đây là điều khó khăn nhất. Tôi có thể chịu cực hay thiếu tiện nghi nhưng phải được ăn ngon thì mới kham nổi! Nói vậy chớ ngày tốt nghiệp đội trưởng tôi vui và hảnh diện lắm, miệng cười toe toét và cái mặt cứ vênh vênh. Thêm một vạch trên vai áo Khaki và khăn quàng cổ, ngực áo cũng điểm thêm mấy cái button của trại.
Tới đây tôi xin kết thúc phần đầu của ký ức tuổi thơ. Nếu có dịp sẽ còn kể thêm phần sau.
Hùng Huỳnh
